Szpiegostwo gospodarcze nie jest wprost opisane w naszym systemie prawnym, ale pozyskiwanie tajemnic firmowych czy handlowych w sposób tajny jest karalne. Polskie prawodawstwo traktuje je jak wszystkie inne przypadki używania nielegalnych technik do pozyskiwania informacji, np. podsłuchu. Zakaz nielegalnego zdobywania danych od konkurencyjnych firm występuje też w ustawie z 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211).
Najczęściej zdarza się ono w branżach finansowych oraz technologicznych, które przeznaczają duże środki na innowacje oraz cyberbezpieczeństwo. Konkurenci rynkowi chcą za wszelką cenę uzyskać informacje, które mogą dać im przewagę nad innymi firmami z branży w przyszłości. Z tego względu należy starannie strzec swoich danych i zasobów firmowych, tak aby niepowołane osoby nie mogły uzyskać do nich dostępu. W artykule opisujemy szpiegostwo gospodarcze — co to jest i jak się przed nim chronić.
Co to jest szpiegostwo gospodarcze?
Szpiegostwo gospodarcze to proceder, którego celem jest nielegalne pozyskanie tajnych informacji od przedsiębiorstw, podmiotów państwowych czy organizacji pozarządowych. Mogą nimi być:
- plany produkcyjne,
- tajemnice handlowe, technologiczne czy negocjacyjne,
- wzory dokumentów,
- metody wytwarzania produktów,
- technologie przemysłowe,
- strategie firmowe,
- plany rozwoju firmy,
- wyniki badań naukowych,
- dane klientów lub kontrahentów.
Szpiegostwem gospodarczym jest także pozyskiwanie i analiza danych dotyczących polityki cenowej oraz planowanych akcji promocyjnych, marketingowych albo wizerunkowych firmy.
Szpiegostwo a wywiad gospodarczy
Te dwa pojęcia są często mylone i traktowane jako jedno zjawisko. Jednak wywiad gospodarczy a szpiegostwo gospodarcze to zupełnie przeciwstawne działania. O ile szpiegostwo wykorzystuje do zdobywania informacji i danych wszystkie dostępne metody, również nielegalne, to wywiad ma na celu pozyskanie konkretnej wiedzy na podstawie informacji jawnych. Osoby zajmujące się wywiadem gospodarczym przestrzegają ponadto regulacji prawnych obowiązujących w danym państwie.
Kto najczęściej dokonuje szpiegostwa gospodarczego?
Najczęściej szpiegostwa gospodarczego dokonuje bezpośrednia nieuczciwa konkurencja danej firmy. Jednak wśród sposobów, jakie do tego stosuje, oprócz nielegalnie użytych technologii, takich jak podsłuchy czy komputerowe programy szpiegowskie, może korzystać też z pomocy pracowników. Nie zawsze są to specjalnie podstawione osoby, często wybierany jest pracownik, który ma jakiś żal do swoich przełożonych, czuje się niedoceniany lub słabo wynagradzany. Konkurencja oferuje mu atrakcyjną gratyfikację za wydobycie i przekazanie jej tajemnic firmowych.
Zdarza się również, że w dużych ważnych projektach dotyczących na przykład nowych rozwiązań medycznych, naukowych czy militarnych, szpiegostwem gospodarczym zajmują się agencje wywiadowcze różnych krajów.
Jak chronić się przed szpiegostwem gospodarczym?
Ochrona przed szpiegostwem gospodarczym wymaga przede wszystkim zachowania czujności i zdrowego rozsądku. Należy dokładnie przeanalizować sposoby, w jakie ważne informacje i dane mogą trafić w niepowołane ręce i wyeliminować lub maksymalnie ograniczyć takie możliwości. Jak się chronić przed szpiegostwem gospodarczym? Oto 5 sposobów, które mogą mu zapobiec.
- Należy zabezpieczyć wrażliwe dane przed trafieniem w niepowołane ręce. Dostęp to nich powinna mieć tylko zaufana wąska grupa pracowników. Dodatkowo można zainstalować na komputerach służbowych pracowników specjalne oprogramowanie, które będzie śledzić ich działania.
- Warto też zainwestować w zaawansowany system monitoringu uprzedzając wcześniej pracowników o jego instalacji, aby uniknąć oskarżeń o bezprawne nagrywanie. To dobre zabezpieczenie przed działalnością szpiegowską, które może opierać się na przykład na małych, ukrytych kamerach z dostępem do Wi-Fi.
- Trzeba też przeszkolić całą kadrę w kwestiach: bezpiecznego publikowania informacji w Internecie, rozmów z dziennikarzami branżowymi oraz osobami, wypytującymi o tajemnice firmowe, udostępniania danych osobom trzecim, rozmów o strategiach na różnych konferencjach i warsztatach.
- Dużej uwagi wymaga również redagowane treści ogłoszeń z ofertami pracy. Nie należy zamieszczać w nich żadnych szczegółów związanych z zakresem kompetencji, na przykład umiejętność obsługi specjalistycznych programów.
- Dobrą praktyką jest dbanie o życzliwą relację z pracownikami, którzy mają dostęp do danych poufnych. Jeśli mają zapewniony rozwój i dobre warunki pracy są przywiązani do firmy i nie dadzą się przekupić konkurencji. Lojalny pracownik może nawet zapobiec próbie szpiegostwa, informując o niej swoich przełożonych.
Jeżeli mimo wszystko okaże się, że tajemnice firmowe wyciekły i są znane konkurencji, można skorzystać z usług prywatnego detektywa, który ustali źródła wycieku informacji lub zgłosić sprawę na policję. Poszkodowane przedsiębiorstwo powinno podjąć także kroki prawne, które powstrzymają dalsze próby kradzieży danych. Sankcje nałożone przez sąd oraz wyrok zasądzający duże odszkodowanie może skutecznie zniechęcić konkurencję do podejmowania podobnych prób w przyszłości.
Ochrona danych firmowych w cyberprzestrzeni
Bezpieczeństwo danych firmowych w sieci zapewniają sprawdzone oprogramowania i zabezpieczenia. Przy ich doborze, instalacji i obsłudze warto skorzystać z usług specjalistycznych firm, takich jak Lemon Pro, która oferuje obsługę informatyczną firm w Warszawie. Obejmuje ona między innymi: wybór i instalację programów antywirusowych, kontrolę dostępu, bezpieczne przechowywanie danych, na przykład w chmurze dla firm czy testy penetracyjne. Bezpieczna firma to taka, która eliminuje potencjalne zagrożenia. Dzięki współpracy z tak doświadczonymi specjalistami ochrona przedsiębiorstwa przed szpiegostwem gospodarczym jest znacznie ułatwiona, a dodatkowo można zyskać wiele innych rozwiązań usprawniających pracę, jak choćby pakiet Microsoft 365 Apps.
Podsumowanie
Szpiegostwo gospodarcze to groźny proceder, który może narazić firmy będące jego ofiarami na realne straty finansowe oraz utratę pozycji na rynku. Niestety mimo zagrożenia karami jest on wciąż powszechnie spotykany, dlatego tak ważna jest skuteczna ochrona przed nim. Warto wykorzystać do niej wszystkie możliwe sposoby na czele z dobrymi zabezpieczeniami informatycznymi przed wyciekiem danych.